Met Zelfs als we zwijgen laat Marieke Nijkamp zien dat er eigenlijk veel meer boeken geschreven zouden moeten worden over diversiteit, met name over non-binaire personages. Dit zijn mensen, die zichzelf niet specifiek thuis voelen onder de benoeming man of vrouw en daardoor zowel vrouwelijke als mannelijke kenmerken combineert. Doordat er voor non-binaire personen de aanspreekvormen hen/hun worden gebruikt, is dit vooral aan het begin van Zelfs als we zwijgen qua lezen even wennen.
‘Vijf vrienden komen nog één keer samen in een verlaten hut in de bergen voordat iedereen zijn eigen weg zal gaan. Het wordt een weekend om afscheid te nemen, van elkaar en van het spel dat ze de afgelopen drie jaar hebben gespeeld. Maar echt ontspannen wordt het niet, want iedereen heeft zo zijn eigen demonen om tegen te vechten, en allemaal dragen ze hun eigen geheim met zich mee.
Finn vertrouwt niemand meer sinds hij op straat is aangevallen, en zeker Liva niet, die niets deed en toekeek. Maddy treurt om de sportcarrière die ze na een ongeluk
heeft moeten opgeven. Carter gaat gebukt onder het gewicht van de loodzware verwachtingen van zijn familie. En Ever? Ever wil dat ze tegen elke prijs doorspelen, tot het spel zich onverwacht tegen hen keert en het een dodelijke wending krijgt…’
Zelfs als we zwijgen laat de lezer het verhaal beleven door de ogen van de afzonderlijke leden van een vriendengroep, die samen een rollenspel spelen. Doordat de hoofdstukken door de verschillende personages kom je er al gauw achter dat de vrienden elk de zaken op hun eigen manier beleven en heel verschillend zijn. Mooi hierbij is dat geen enkel personage standaard is. Zo schrijft Marieke Nijkamp moeiteloos over een personage met autisme en iemand die zich niet thuisvoelt onder de noemer man of vrouw. Zoals eerder gezegd zijn de aanspeekvormen voor non binaire personages anders en dit maakt dat de schrijfstijl even wennen is. Wanneer je als lezer hier namelijk niet mee bekend bent, lijkt het alsof er spelfouten in het boek staan. Dit maakt dat Zelfs als we zwijgen voor deze lezers niet geheel tot zijn recht komt. Of is het juist de bedoeling van de auteur dat haar lezers actief op zoek gaan naar informatie hierover. Want dan is de missie zeker geslaagd! Toch blijft het gevoel dat het verhaal beter tot zijn recht was gekomen met wat voorinformatie over bijvoorbeeld non-binaire personen, door dieper in te gaan op de achtergronden van de verschillende personages.
De spanning in het verhaal wordt goed opgebouwd, waarbij de wisseling tussen de spelwereld en de echte wereld interessant is. Het verhaal rondom het spel wordt door Marieke Nijkamp dermate goed in Zelfs als we zwijgen verweven, dat je moeiteloos in deze gecreëerde wereld gaat geloven en de parallellen gaat zien. Er worden moeiteloos actuele en heftige thema’s aangestipt, zoals het niet ingrijpen bij zinloos geweld en niet geaccepteerd worden zoals je bent. Al snel blijkt dat de vriendengroep minder hecht te zijn als in eerste instantie lijkt, waarbij ze elk hun eigen problemen hebben. Wanneer er enge dingen gebeuren, die niets meer met live action role playing (LARP) te maken hebben, zet dit de hele situatie op scherp. Tel hier een huisje in een afgelegen bos bij op en je hebt de ideale setting voor een spookachtig verhaal. Mooi hierbij is dat Marieke Nijkamp aan het eind naast het plot ook ruimte biedt voor een bijna filosofische persoonlijke ontwikkeling van enkele personages, wat stof tot nadenken geeft.
Met meer achtergrondinformatie was Zelfs als we zwijgen vermoedelijk beter tot zijn recht gekomen. Wel biedt het boek een interessante diversiteit aan personages in een angstaanjagende setting, waarbij het de echte wereld moeiteloos met de spelwereld wordt gecombineerd. Door de overtuigende beschrijvingen van bijvoorbeeld het hebben van autisme maken verschillende personages overtuigend. Een ding maakt Zelfs als we zwijgen in ieder geval wel duidelijk: we hebben meer boeken over diversiteit nodig!
Beoordeling: 7/10
Marieke Nijkamp naast Zelfs als we zwijgen auteur van 54 minuten en Voor ik je loslaat. Alle boeken verschenen in het Nederlands bij uitgever HarperCollins Holland.
