Het Vijfde Seizoen is het eerste deel van de trilogie over de gebroken aarde, dat in het buitenland prijzen en veel lof ontving. N.K. Jemisin is hiermee duidelijk een ambitieus project aangegaan, want gelijk in het eerste deel merk je vanaf de eerste bladzijde, wat een unieke wereld deze auteur gecreëerd heeft.
‘Het Vijfde Seizoen is genrebrekende roman over klimaatverandering, rassenscheiding en onderdrukking in een wereld waarin meedogenloze natuurkrachten complete beschavingen wegvagen. In Het Vijfde Seizoen volgen we drie vrouwen met een speciale gave die de natuur kunnen beïnvloeden, maar ook aardbevingen kunnen veroorzaken. Damaya, een jong meisje dat wordt getraind om het Koninkrijk te dienen; Syenite, een ambitieuze jonge vrouw die zich verplicht moet voortplanten met haar verbitterde en angstaanjagende mentor; en Essun, een moeder die op zoek is naar de vader die haar zoontje vermoordde en hun dochter ontvoerde vlak nadat een nieuw Seizoen een diepe kloof door het land trok.’
Gelijk vanaf het begin van Het Vijfde Seizoen krijgt de lezer een mooi beeld van de bijzondere wereld die N.K. Jeminis heeft geschrapen. Een wereld die onvoorspelbaar is geworden, omdat ze geteisterd wordt door aardbevingen en tsunami’s. Het boek begint ook op onconventionele wijze door een beschrijving vanuit een soort alwetende verteller. Daarbij wordt de wereld bevolkt door mensen met bepaalde krachten, die als een soort paria’s worden gezien. Deze orogenen bezitten hele bijzondere gaven, zoals het beheersen van obelisken en het temmen van de bevingen van de aarde. Ook beschrijft N.K. Jemisin mensen met verschillende fysieke eigenschappen, zoals een askuif, een albino witte huid en diamantkleurige tanden. Dit maakt, al voelt de wereld als een verre toekomst, Het Vijfde Seizoen wel heel actueel. Denk aan thema’s als rassenverschillen, discriminatie, de zoektocht naar je verloren kind, onderdrukking en politiek van machthebbers. Dit maakt dat het verhaal ook heel herkenbaar maakt, ondanks duidelijke sciencefiction en fantasy elementen.
De vertelwijze van N.K. Jemisin in Het Vijfde Seizoen verschilt per persoon, van waaruit ze vertelt. De hoofdstukken die vanuit Essun worden verteld, lezen heel beschrijvend en alwetend. De verhalen door de ogen van Damaya leest daarbij als een magische school verhaal, doordat zij naar een opleidingsinstituut wordt gestuurd om daar haar krachten te leren kennen. Juist die verscheidende wijze van vertelkunst maakt dat je als lezer een heel eigen gevoel krijgt bij elk van de personages. Het zijn alle drie sterke vrouwen, die er het beste van proberen te maken. Maar elk met hun eigen motivatie om ergens voor te vechten. Daarnaast is het werk van N.K. Jemisin uiterst gedetailleerd en ze laat hierbij haar lezers ook hard werken. In Het Vijfde Seizoen moet de lezer zelf bepaalde zaken naast elkaar leggen om het plaatje compleet te krijgen. Aan het eind van het boek is wel een mooie uitleg gegeven van de verschillende seizoenen en de verschillende termen, die in Het Vijfde Seizoen gebruikt worden.
Het Vijfde Seizoen laat zien dat boeken in het fantasy/sciencefiction genre duidelijk als literair gezien moeten worden. Het gemak waarmee N.K. Jemisin van vertelwijze verandert, de actuele thematiek, de bijzondere wereld die ze geschapen heeft en de vele details. Een boek dat iedereen zou moeten lezen!
Beoordeling: 10/10
N.K. Jemisin heeft met Het Vijfde Seizoen in 2016 de Hugo Award gewonnen. In het Nederlands is de gehele trilogie inmiddels vertaald door uitgeverij Luitingh Sijthoff. Naast Het Vijfde Seizoen komt De Obelisk Poort en De Stenen Hemel.
